Przyimki z celownikiem – Präpositionen mit Dativ

Niektóre przyimki w języku niemieckim wymagają tylko i wyłącznie użycia konkretnego przypadku. Poniżej przyimki, po których jest zawsze celownik:

• mit – z
• von – z, od
• aus – z
• außer – oprócz, poza
• bei – u, przy, koło
• gegenüber – naprzeciwko, wobec, w stosunku do
• nach – po, do, według
• seit – od (przeszłości do chwili obecnej)
• zu – do

Jak pewnie zauważyliście w języku niemieckim jest aż 3 przyimki, które oznaczają ,,z”. Jak je odróżnić oraz kiedy ich używać?

Mit – używamy przede wszystkim do:

1. osób: mit dir – z tobą, mit meiner Freundin – z moją przyjaciółką, mit meiner Familie – z moją rodziną
2. środków transportu: mit dem Auto – samochodem, mit dem Flugzeug – samolotem, mit dem Zug – pociągiem
3. wieku – w kontekście w wieku iluś lat: mit 2 Jahren – w wieku 2-óch lat
4. stanów emocjonalnych: mit hohem Fieber – z wysoką gorączką
5. przyborów szkolnych: mit dem Kuli – długopisem

Von – stosujemy do:

a) miejsc: von der Arbeit – z pracy

von der Konditorei – z cukierni

b) naczyń: vom Teller – z talerza

Aus – używamy, gdy:

a) wyciagamy coś z czegoś: aus der Tasche – z kieszonki, z torebki

b) ktoś pochodzi z jakiegoś kraju: aus Polen – z Polski (do większości państw nie używamy rodzajników)

aus der Slowakei – ze Słowacji (ponieważ Słowacja w j. niem. ma rodzajnik die)

aus den Niederlanden – z Holandii (ponieważ Holandia w j. niem. występuje w l. mn.)

c) coś jest z czegoś zrobione:

aus Gold – ze złota

d) opisujemy wiek:

aus dem 15. Jahrhundert – z 15-stego wieku

e) chcemy opisać emocje:

aus Liebe – z miłości

aus Angst – ze strachu

Jeśli chodzi o słówka ,,nach” oraz ,,zu” to oba oznaczają ,,do”.

Nach – używamy jako ,,do” w kontekście większości państw oraz wszystkich miast, a także zwrotów:

a) nach Deutschland – do Niemiec

b) nach Krakau – do Krakowa

c) meiner Meinung nach = meiner Ansicht nach – moim zdaniem

,,Zu” używamy:

a) do osób: zum Arzt – do lekarza, zu mir – do mnie

b) w zwrotach:

• zu Hause – w domu
• zu Fuß – na piechotę
• zum Frühstück – na śniadanie
• zu Mittag essen – jeść obiad
• zu Abend essen – jeść kolację

Przyimki z celownikiem charakteryzują się tym, że po tych przyimkach następuje odmieniona część mowy w celowniku. Może to być rodzajnik określony lub nieokreślony bądź mogą to być zaimki dzierżawcze dlatego należy znać poniższe tabelki, aby je dobrze odmienić:

Odmiana rodzajnika po rodzajniku określonym w celowniku

Odmiana rodzajnika po rodzajniku nieokreślonym w celowniku

Zaimki osobowe w celowniku – Personalpronomen im Dativ

Zaimki dzierżawcze w celowniku – Possessivpronomen im Dativ

W celowniku w liczbie mnogiej dodatkowo dochodzi ,,-n” do rzeczownika chyba, że rzeczownik kończy się na -n bądź na -s to nie.

Przyimki z celownikiem w zdaniach – Präpositionen mit Dativ in den Sätzen:

Mit:

1. Kommst du mit mir? – Pójdziesz ze mną?
2. Er fährt mit dem Zug. – On jedzie pociągiem.
3. Mit 5 Jahren habe ich angefangen, zu schwimmen. – W wieku 5-ciu lat zacząłem pływać.
4. Mit hohem Fieber kann man nicht an einem Wettkampf teilnehmen. – Mając wysoką gorączkę nie można brać udziału w zawodach.
5. Die Erstklassigen schreiben mit dem Füller. – Pierwszoklasiści piszą piórem.

Von:

1. Die Eltern kommen von der Arbeit. – Rodzice wracają z pracy.
2. Das weiss ich von dir. – Wiem to od ciebie.
3. Die Kekse von der Konditorei sind lecker. – Ciastka z cukierni są smaczne.
4. Man sollte das Essen vom Teller essen. – Jedzenie powinno się jeść z talerza.

Aus:

1. Er hat das für sie aus Liebe getan. – On zrobił to dla niej z miłości.
2. Sie holt den Geldbeutel aus der Tasche. – Ona wyciąga portfel z torebki.
3. Mein Nachbar kommt aus den Niederlanden. – Mój sąsiad pochodzi z Holandii.
4. In Polen leben viele Menschen aus der Ukraine. – W Polsce żyje wielu ludzi z Ukrainy.
5. Der Ring wurde aus Gold gemacht. – Pierścionek został zrobiony ze złota.
6. Diese Erfindung stammt aus dem 18. Jahrhundert. – Ten wynalazek pochodzi z 18-tego wieku.

Außer:

1. Der Aufzug ist außer Betrieb. – Winda nie działa.
2. Niemand ist außer uns gekommen. – Nikt nie przyszedł poza nami.

Bei:

1. Die Enkelin ist bei den Großeltern. – Wnuczka jest u dziadków.
2. Polen liegt bei Deutschland. – Polska leży koło Niemiec.

Gegenüber:

1. Er wohnt gegenüber mir. – On mieszka naprzeciwko mnie.
2. Ich habe keine Pläne gegenüber dir. – Nie mam żadnych planów wobec ciebie.

Nach:

1. Nach ihm hat seine Freundin den Wettbewerb gewonnen. – Według niego jego dziewczyna wygrała konkurs.
2. Nach dem schwierigen Tag müssen wir uns entspannen. – Po ciężkim dniu musimy się odprężyć.
3. Wollen Sie schon nach Hause gehen? – Chce już Pani iść do domu?
4. Meiner Ansicht nach solltest du dich nicht so schlecht verhalten. – Moim zdaniem nie powinieneś się zachowywać tak źle.

Seit:

1. Seit 5 Monaten bin ich im Ausland. – Od 5-ciu miesięcy jestem za granicą.

Zu:

1. Der Schüler musste zum Zahnarzt gehen, weil er schreckliche Schmerzen hatte. – Uczeń musiał iść do dentysty, ponieważ bardzo go bolał ząb.
2. Wir sind froh, weil wir schon zu Hause sind. – Jesteśmy szczęśliwi, ponieważ już jesteśmy w domu.
3. Gehst du oft zu Fuß zur Arbeit? – Często chodzisz na piechotę do pracy?
4. Was möchtet ihr zu Mittag essen? – Co chcielibyście zjeść na obiad?